Chương 2: Cú Trượt Đại Học Và Bản Lĩnh Trên Chuyến Tàu Vào Đời
Ngày còn nhỏ, tôi mê nuôi chim. Sáng đi học, chiều đi bẫy, tối về cho chim ăn, dọn lồng. Trước hiên nhà tôi ngày đó treo kín đủ loại lồng chim. Hồi lớp 7, học hành sa sút vì mải chơi. Ba tôi dọa: “Năm nay mà học trung bình là cấm nuôi chim luôn”. Từ đó tôi cố gắng học trở lại – cũng nhờ vậy mà mình biết thế nào là trách nhiệm.
Hồi học cấp ba, nhà tôi chẳng có ai thành đạt để định hướng nghề nghiệp. Ba Mẹ chỉ mong con thi vào công an, bác sĩ, hay sư phạm – mấy ngành được coi là “ổn định”. Tôi biết mình không đủ lực làm bác sĩ, nên nộp hồ sơ thi công an. Qua vòng khám sức khỏe, tôi hồ hởi lắm – nhưng rồi bị loại ở vòng xét lý lịch. Thế là lại xoay hướng, thi sư phạm Toán ở Huế.
Tôi thi khối A và B ở Huế, rồi nộp thêm hồ sơ vào Cao đẳng Ngoại thương TP.HCM – đơn giản vì muốn “vô Sài Gòn cho biết”. Tôi nghĩ chắc chắn mình sẽ đậu sư phạm, vì làm bài tốt, điểm thi cao hơn điểm chuẩn năm ngoái tới 3.5 điểm.
Nhưng đời đâu như mơ. Tôi rớt. Chỉ thiếu 0.5 điểm.
Lúc đó, cả nhà hụt hẫng. Nhưng Ba Mẹ không trách. Tôi nhìn vào mắt Ba Mẹ và thấy tất cả những điều không nói ra.
Tôi buộc phải xét nguyện vọng 2. Ở miền Trung gần như không còn trường tốt, nên tôi quyết định tìm kiếm cơ hội ở Sài Gòn. Cuối cùng, tôi trúng tuyển vào ngành Xây dựng – Trường Đại học Mở TP.HCM. Một lựa chọn định mệnh. Cũng là ngôi trường mà chú tôi từng học.
Tôi lên đường vào Sài Gòn đúng dịp Trung thu. Chuyến tàu SE lắc lư chở tôi đi – mang theo niềm tin của Ba Mẹ, và giấc mơ non nớt của một thằng trai quê lần đầu xa nhà. Ba dặn dò đủ điều, chỉ mong tôi giữ được bản thân giữa Sài Gòn phức tạp.
Tôi tự nhủ: “Phải thật năng động, thật cố gắng. Bước chân tới Sài Gòn là phải làm được gì đó.”
Và thế là tôi bắt đầu một chương mới – vừa học, vừa làm, vừa lớn lên từng ngày trong một thành phố không chờ đợi ai.
Chương 3: Đại Học – Bệ phóng và Bản lĩnh
Tôi bước vào Sài Gòn với hai bàn tay trắng, một balo nặng trĩu đồ đạc và một trái tim chất đầy khát vọng. Tôi không biết rồi mình sẽ sống ra sao ở thành phố này, càng không biết ngành Xây dựng mà tôi đang theo học sẽ dẫn mình đi tới đâu. Nhưng tôi biết chắc một điều: tôi phải sống tử tế và không được phép quay về trong thất bại.
Ngày nhập học, tôi vẫn còn bỡ ngỡ với tất cả. Giữa những dãy nhà cao tầng, giữa những con người ăn nói lanh lẹ và tự tin, tôi – một cậu trai quê từ Quảng Nam – cảm thấy mình nhỏ bé và lạc lõng. Nhưng chính cảm giác đó lại thắp lên một quyết tâm rất lớn trong lòng tôi: phải vượt qua tất cả, phải đi lên từ những điều nhỏ nhất.
Buổi họp lớp đầu tiên ở Đại học Mở, các bạn nguyện vọng 1 đã chọn xong lớp trưởng. Khi đến phần bầu bí thư lớp, tôi – ngồi ở cuối lớp, gầy gò và ít ai chú ý – đã mạnh dạn giơ tay ứng cử. Lúc đó có ba người cùng xung phong. Tôi không nghĩ mình sẽ được chọn, nhưng tôi vẫn đứng dậy nói thật lòng:
“Em không giỏi ăn nói, nhưng em sẽ cố gắng làm tất cả để giúp lớp mình đoàn kết và phát triển.”
Không ngờ cả lớp lại vỗ tay và chọn tôi. Sau này, mấy đứa bạn nói lại rằng:
“Vì cái cách mày nói thật thà, chân thành quá. Cảm động nên tụi tao bầu luôn!”
Đó là cột mốc đầu tiên tôi học được bài học về sự dũng cảm khi bước ra khỏi vùng an toàn.
Trong suốt những năm tháng đại học, tôi như một con ong chăm chỉ. Ban ngày đi học, chiều tối đi làm thêm, cuối tuần tham gia các hoạt động tình nguyện, phong trào. Tôi làm đủ nghề để trang trải cuộc sống và học phí: bồi bàn nhà hàng, phát tờ rơi, phát quà trung thu trong vai chú hề, bán bút gỗ, đi lấy hàng ngoài chợ, làm bảo vệ tiệc cưới, rồi làm kỹ thuật viên chữ ký số…
Không công việc nào là thấp kém với tôi. Tôi chỉ biết mỗi đồng tiền mình kiếm ra, dù ít ỏi, đều mang lại giá trị và lòng tự trọng.
Nhờ chiều cao và gương mặt hiền, tôi được ưu ái xếp vào đội khánh tiết – đứng chào khách trong các sự kiện. Làm riết rồi thân với nhiều anh chị, từ đó có thêm nhiều mối quan hệ, cơ hội việc làm. Tôi thấy mình… “mở ra” từng chút một.
Không chỉ làm, tôi còn học rất chăm. Mỗi năm đều đạt học bổng khuyến khích học tập. Tôi còn đạt danh hiệu “Sinh viên 5 tốt” cấp trường, tham gia Xuân Tình Nguyện, Mùa Hè Xanh – những chiến dịch mà tuổi trẻ ai từng trải qua chắc sẽ nhớ mãi.
Có lần đi công tác tình nguyện ở một xã vùng sâu, tụi tôi phải ngủ tập thể trong một ngôi trường bỏ trống, không điện, không nước. Đêm đó trời mưa to, mái dột, gió rít từng cơn. Vậy mà mấy đứa vẫn ngồi xúm lại nấu mì, kể chuyện ma, cười nghiêng ngả. Những ngày ấy – thiếu thốn mà đầy niềm vui.
Tôi nhận ra rằng: chính những năm tháng khổ luyện đó đã rèn cho tôi sự bản lĩnh, tính kỷ luật và lòng thấu cảm – những điều mà sau này, ra đời tôi thấy còn quan trọng hơn cả kiến thức sách vở.
Nhiều đêm tôi nằm gác tay lên trán mà nghĩ: “Nếu ngày xưa đậu Sư phạm, không vào Sài Gòn, không chọn ngành Xây dựng… thì giờ mình là ai?”
Tôi không có câu trả lời, nhưng tôi biết chắc:
Đại học không chỉ là nơi học kiến thức. Mà là nơi tôi học cách trưởng thành.
Học cách sống chân thành, dám làm, dám sai và dám đứng lên đi tiếp.
Chương 4: Người Sếp Mẫu Mực
Năm 2017, sau khi tốt nghiệp đại học, tôi bắt đầu hành trình làm nghề tại một công ty xây dựng có tên ACSC – và đó cũng là nơi tôi gặp người sếp đầu tiên trong sự nghiệp của mình: anh Kiên.
Và có lẽ suốt đời này, tôi vẫn sẽ luôn cảm thấy may mắn vì điều đó.
Anh Kiên không phải mẫu sếp “ra lệnh”, cũng không phải kiểu người luôn thể hiện quyền lực. Anh là một người sếp giỏi chuyên môn, tâm tốt, sống tử tế và luôn sẵn sàng hỗ trợ anh em – nhất là những đứa mới vào nghề như tôi.
Tôi còn nhớ những ngày đầu vào làm, mọi thứ đều mới mẻ và đôi khi rất áp lực. Nhưng thay vì để tôi tự loay hoay, anh Kiên luôn chủ động chỉ dẫn từng chút một, từ việc đọc bản vẽ, lập biện pháp thi công, đến cách viết nhật ký công trường, cách trao đổi với nhà thầu…
Sự kiên nhẫn và tận tâm của anh giúp tôi không chỉ học nhanh mà còn học đúng. Anh không để mặc tôi tự mò mẫm, cũng không bao giờ tạo cảm giác “sếp là sếp”, mà luôn gần gũi, dẫn dắt bằng trải nghiệm thực tế và sự tử tế rất đời thường.
Dưới sự hướng dẫn của anh Kiên, tôi lần lượt được thử sức ở rất nhiều vị trí trong một dự án:
– Làm biện pháp thi công đấu thầu 4D,
– Vẽ shop drawing,
– Làm QA/QC,
– Và sau đó là giám sát công trình.
Chính nhờ sự tin tưởng và tạo điều kiện đó, tôi có cơ hội được kinh qua gần như toàn bộ quy trình của một dự án chuyên nghiệp – từ thiết kế, tổ chức thi công đến kiểm soát chất lượng và vận hành thực tế.
Tôi còn được tham gia cả các dự án quy mô lớn như chung cư, nhà xưởng – nơi mà tôi được làm việc với những ban chỉ huy công trình và ban quản lý dự án bài bản, chuẩn chỉ.
Mỗi nơi tôi đi qua, mỗi vai trò tôi đảm nhiệm – đều có dấu ấn từ những bài học anh Kiên từng dạy.
Nghĩ lại, tôi thấy mình thật sự may mắn.
Không chỉ bởi được tiếp cận một môi trường làm việc chuyên nghiệp từ sớm, mà bởi tôi được đồng hành cùng một người sếp mẫu mực – vừa có tầm, vừa có tâm.
Người ta nói:
“Người sếp đầu tiên sẽ định hình tư duy làm nghề suốt cả chặng đường phía sau.”
Với tôi, điều đó hoàn toàn đúng.
Tư duy làm việc bài bản, kỹ lưỡng, không bỏ qua tiểu tiết – là điều tôi học được từ anh Kiên.
Sự tử tế trong cách quản lý con người – là điều tôi ghi khắc và áp dụng mãi về sau.
Chương 5: Ngã Rẽ – Tưởng Chừng Bỏ Nghề Xây Dựng
Cuối năm 2019, tôi đưa ra một quyết định khiến nhiều người ngạc nhiên – thậm chí cho là “điên rồ”: nghỉ việc kỹ sư để… mở quán cơm gà Hội An.
Công việc kỹ sư lúc ấy đang rất ổn. Mức thu nhập khá, được làm đúng chuyên môn, có lộ trình thăng tiến rõ ràng. Nhưng tôi vẫn quyết định dừng lại một thời gian. Bởi vì tôi muốn thử một con đường khác, khó hơn, lạ hơn – nhưng cũng đầy khát vọng: tự chủ và tạo ra giá trị riêng bằng chính đôi tay mình.
Quán cơm của tôi mang cái tên rất thân thương: Cơm Gà An Hội – một đặc sản của Quảng Nam, đặt tại một con hẻm nhỏ trên đường Nguyễn Thái Sơn, Gò Vấp. Ngay từ đầu, tôi không chỉ đơn giản muốn “bán cơm”, mà muốn xây dựng một hệ thống chuyên nghiệp, có quy trình chuẩn hóa, để sau này có thể nhân rộng mô hình và phát triển như một thương hiệu thực thụ. Lúc đó mình vừa nhận thêm vẽ bản vẽ vừa làm quán ăn song song.
Vì xuất thân là kỹ sư xây dựng, nên khi bước chân vào ngành ẩm thực – tôi gần như không có gì ngoài đam mê và sự liều lĩnh. Không có nhiều vốn, không có kinh nghiệm ngành hàng ăn, nhưng tôi có tinh thần làm đến nơi đến chốn.
Từng món ăn, từng công thức, từng cách nêm nếm, trình bày – đều do tôi tự tay làm, thử nghiệm, chỉnh sửa. Tôi làm từ việc nấu ăn, đi chợ, rửa chén, phục vụ đến đào tạo nhân viên. Mọi thứ – từng chút một – được tôi kiểm soát và hoàn thiện như thể đang thi công một công trình.
Những ngày đầu cực lắm. Suốt hơn 6 tháng trời, tôi lỗ triền miên. Mỗi tối, tôi thường còn dư cả cơm, cháo, gà luộc. Nhưng tôi không bao giờ bán đồ cũ hôm sau – mà chia từng phần ra, đem đi phát cho người vô gia cư trên đường Phan Đăng Lưu.
Có lần, tôi dư đến 4 con gà, chia được gần 40 phần cơm đêm. Dần dà, các cô chú vô gia cư còn… quen mặt, chào hỏi tôi mỗi tối.
Một lần khác, sau khi rửa hàng đống chén dĩa, tôi kiệt sức đến mức ngủ gục trong góc quán mà không hay biết. Sáng hôm sau, đi chợ quen, cô bán rau nhìn tôi lo lắng:
“Sao thấy con ốm dữ vậy? Có bệnh gì không?”
Lúc ấy tôi mới nhận ra mình đã sụt 7 ký.
Nhưng bù lại, tôi cũng nhận được thật nhiều yêu thương.
Hàng xóm thương tôi vì thấy “thanh niên trai tráng mà cực quá” – mỗi khi đông khách, mấy cô còn xúm lại phụ làm. Bạn bè thì ủng hộ hết mình. Quán dần có tiếng nhờ những bài review trên các hội nhóm ăn uống. Khách cũ quay lại đều đặn, khách mới ngày càng nhiều.
Tôi bắt đầu thấy ánh sáng. Cơm Gà An Hội không còn là giấc mơ viển vông nữa. Nó bắt đầu có cơ sở để phát triển – và tôi chuẩn bị quy trình để nhân bản thành chuỗi.
Nhưng rồi…
COVID-19 ập tới.
Sài Gòn phong tỏa. Hàng quán ngưng bán tại chỗ. Rồi chuyển sang online. Rồi buộc phải đóng cửa. Nhân viên toàn là sinh viên – ai nấy cũng về quê tránh dịch. Một mình tôi trong căn nhà trống trải, giữa mùa mưa Sài Gòn xám xịt và tiếng còi xe cấp cứu vang lên suốt đêm.
Tôi ngồi nhìn qua khung cửa sổ, thấy một thành phố chưa bao giờ vắng như thế.
Một cảm giác vừa buồn, vừa lặng – nhưng cũng thật sâu sắc.
“Mọi thứ rồi sẽ qua. Còn sống là còn tất cả.”
Tôi tự nhủ.
Sau giãn cách, tôi mở lại quán – nhưng chỉ bán online. Khách giảm. Nhân viên chưa quay lại. Việc vận hành khó gấp bội. Một lần nữa, tôi đối mặt với lựa chọn:
- Xắn tay làm lại từ đầu, như những ngày khởi sự.
- Đóng cửa quán, giữ lại những gì còn lại – và bước tiếp con đường khác.
Sau nhiều ngày đắn đo, tôi chọn phương án thứ hai.
